Ilość produktów przeznaczonych do czyszczenia i pielęgnacji podłóg tzw. twardych, jak wykładziny PVC, linoleum, kauczuk, tzw. żywice poliuretanowe czy epoksydowe, podłogi drewniane, cementowe i płytki ceramiczne jest na naszym rynku bardzo duża. Szczególne miejsce wśród tych produktów znajdują powłoki zabezpieczające, określane na naszym rynku nazwą polimery.
Warto zauważyć, że jest to określenie często mylące, gdyż dużo powłok spotykanych na naszym rynku z polimerami niewiele ma wspólnego. Polimery (gr. polymeres – wieloczęściowy, zbudowany z wielu części) to substancje chemiczne o bardzo dużej masie cząsteczkowej, które składają się z wielokrotnie powtórzonych jednostek zwanych merami. Przez bardzo dużą masę cząsteczkową rozumie się zwykle taką sytuację, gdy odjęcie lub przyłączenie jednego meru nie zmienia w zasadniczym stopniu ogólnych własności chemicznych i fizycznych związku chemicznego. Odróżnia to polimery od oligomerów, które mają jeszcze na tyle małą masę cząsteczkową, że dodanie do nich lub odjęcie jednego meru skutkuje zauważalną zmianą np. ich temperatury topnienia. Wśród polimerów wymienić należy poliuretany.
Co to są poliuretany?
Poliuretany (PU, PUR) to polimery termoplastyczne (temperatura topnienia poliuretanów ma zakres w przybliżeniu od 120°C do 250°C), a ich własności zbliżone są do poliamidów. W odróżnieniu jednak od poliamidów nie chłoną wody, mają bardzo dobre własności dielektryczne; znajdują odpowiednio szerokie i różnorodne zastosowanie; można z nich wytwarzać włókna odzieżowe, oploty przewodów, folie do wyrobu worków, kształtki, lakiery do izolacji przewodów, lakiery do malowania podłóg, kleje do różnych materiałów, m.in. do metali lekkich i stali, rodzaj miękkiej gumy na membrany, opony, podeszwy do butów. Nietrudno zauważyć w opisie określenie „do malowania podłóg” jako zastosowanie poliuretanów.
Poliuretany od wielu lat znajdują zastosowanie jako powłoki zabezpieczające do pokryć podłogowych. Wykładziny elastyczne (PVC, linoleum, kauczuk) oraz podłogi drewniane lakierowane zabezpieczane są lub mogą być produktami na bazie poliuretanu. Poliuretan jest tworzywem, które bardzo dobrze współpracuje z wykładzinami elastycznymi. Świetnie poddaje się ugięciom, naprężeniom i innym działaniom mechanicznym, a jednocześnie doskonale chroni powierzchnię podłogi przed zarysowaniami oraz bardzo łatwo poddaje się czyszczeniu. Podobnie w przypadku drewna. Podłoga drewniana jest bardzo podatna na zmiany wilgotności i temperatury. Rozszerzanie się bądź kurczenie drewna nie powoduje odpryskiwania, pękania czy jakichkolwiek innych zmian w zaaplikowanym lakierze poliuretanowym. Zalety poliuretanu zauważono, jak wspomniałem wcześniej, wiele lat temu. Trudno dotrzeć do jednoznacznej daty pojawienia się w sprzedaży wykładzin PVC zabezpieczonych tym tworzywem. Na szeroką skalę trend poliuretanowy na wykładzinach zaczął się jakieś 15 lat temu. W fazie produkcji PVC aplikuje się ok 6 do 12 mikronów powłoki poliuretanowej. Producent zapewnia, że wystarczy to na minimum rok użytkowania wykładziny w obiektach użyteczności publicznej (tzw. wykładziny obiektowe).
Ostatnio pojawiła się fabryczna powłoka poliuretanowa na wykładzinach linoleum. Poliuretan współpracuje też z wykładzinami kauczukowymi. Ostatnie badania wykazały jednak, że aplikacja tej powłoki może nastąpić dopiero po trzech latach od zainstalowania wykładziny kauczukowej. Spowodowane jest to koniecznością wydzielenia się z kauczuku naturalnej parafiny – składnika masy kauczukowej. Obecnie możliwe jest aplikowanie powłoki poliuretanowej w trakcie użytkowania podłogi. Rynek oferuje powłoki oparte o poliuretan. Ilość tworzywa w wielu produktach jest różna i nie zawsze są to produkty, w których poliuretan jest składnikiem bazowym – nie zawsze mamy do czynienia z tzw. lakierem poliuretanowym do wykładzin elastycznych. Producenci chemii do pielęgnacji podłóg bardzo chętnie informują, że polecany produkt bazuje na poliuretanie, gdyż jest to powłoka przemawiająca do użytkownika swoimi bardzo dobrymi parametrami. Odróżnienie powłok posiadających w składzie rozpatrywane tworzywo sztuczne od powłok wyraźnie bazujących na poliuretanie polega przede wszystkim na tym, że tzw. lakiery poliuretanowe na wykładziny elastyczne aplikuje się wałkiem, a nie mopem. Oczywiste jest też, że produkt produktowi nierówny. Najważniejsza przy aplikacji jest łatwość tzw. „rozlewania się”, która nie powoduje powstawanie widocznych nawarstwień podczas prowadzenia wałka – tzw. zakładek. Wspomniana wcześniej możliwość aplikacji powłoki poliuretanowej w trakcie użytkowania wykładziny ma bardzo istotne znaczenie, gdyż wykładziny zabezpieczone poliuretanem na etapie produkcji najlepiej jest regenerować tym samym produktem – trwałym, odpornym na efekt „wynoszenia na butach” (na ścieżce komunikacyjnej wyraźny brak powłoki), odpornym na wiele czynników chemicznych, na zarysowania, występującym w wielu opcjach (ultra mat, ekstra mat, aksamitny mat, półpołysk, połysk) oraz bardzo łatwym w usuwaniu codziennych zabrudzeń.
Zaznaczyłem wcześniej, że w trakcie produkcji wykładziny grubość powłoki poliuretanowej kształtuje się w przedziale 6 do 12 mikronów. Producenci wykładzin gwarantują co najmniej 12-miesięczny okres użytkowania w obiekcie publicznym. Aplikacja lakieru poliuretanowego wałkiem aqua top 10 mm przy dwóch warstwach tworzy powłokę o grubości 42 do 52 mikronów. Przynajmniej pięć razy więcej niż na etapie produkcji – czas użytkowania jest bardzo łatwy do określenia.
Różnoroodne rozwiązania w zabezpieczaniu podłóg
Ostatnie lata przyniosły kilka specjalistycznych produktów bazujących na lakierze poliuretanowym do wykładzin elastycznych oraz podłóg drewnianych lakierowanych tzw. lakierami wodnymi poliuretanowymi.
Oto możliwości, jakie możemy uzyskać na podłogach.
- Zwiększenie antypoślizgowości podłogi do wartości R10 i R11
Lakier poliuretanowy wzbogacamy specjalnie skomponowanym produktem chemicznym, który zaaplikowany na podłogę tworzy powłokę antypoślizgową o podanych wartościach. Ma to istotne znaczenie w przypadku podłóg już funkcjonujących, które w wyniku zmiany przeznaczenia pomieszczenia powinny być antypoślizgowe. Nie ma wtedy potrzeby zrywania i wymiany wykładziny – wystarczy zaaplikować opisywany produkt.
- Zatrzymanie na powierzchni powłoki środków chemicznych ingerujących w strukturę wykładziny.
Wszyscy spotykamy często „odbite” na podłodze gumowe wycieraczki, opony, plamy po farbach kosmetycznych, jodynie czy innych czynnikach. Użycie odpowiedniego produktu poliuretanowego uniemożliwi ingerencję w strukturę wykładziny garbników gumy czy barwników farb kosmetycznych. Ma to kapitalne znaczenie przy używaniu wykładzin elastycznych w salonach samochodowych, sklepach rowerowych, salonach kosmetycznych czy też gabinetach zabiegowych. Wszędzie tam, gdzie może dojść do ingerencji chemii penetrującej strukturę wykładziny, warto zastosować opisywany produkt.
- Powłoka prądoprzewodząca.
Sale operacyjne, serwerownie czy też pomieszczenia naszpikowane urządzeniami elektronicznymi wymagają zainstalowania wykładziny ułożonej w systemie prądoprzewodzenia (nie mylić z antystatycznością) – wykładzinę prądoprzewodzącą klei się klejem prądoprzewodzącym na siatce miedzianej, która odprowadza ładunki do uziemienia. Wykładzina prądoprzewodząca nie jest na etapie produkcji zabezpieczona powłoką. Takich podłóg nie wolno zabezpieczać ogólnie dostępnymi powłokami, gdyż są to izolatory – aplikacja powłoki spowoduje utratę właściwości prądoprzewodzenia podłogi, co może doprowadzić do wadliwej pracy bądź zniszczenia sprzętu, a nawet do porażenia ludzi. Biorąc pod uwagę zalety powłoki poliuretanowej oraz fakt przewodzenia – raczej nie trzeba tłumaczyć jej absolutnej przydatności.
- Renowacja podłóg
Lakierami poliuretanowymi można przeprowadzić renowację każdej podłogi (oczywiście oprócz wykładzin dywanowych). Podłogę taką możemy przywrócić do jej pierwotnej świetności lub nadać nowe barwy, czyli po prostu pomalować ją wybranym kolorem lub kolorami. Możemy na podłodze wkleić lub namalować logo, namalować piktogramy. Zmiana designu podłogi odbywa się bez jej zrywania w ciągu jednego weekendu.
Analiza powyższych możliwości pokazuje niesamowite rozwiązania w zabezpieczaniu podłóg. Możliwości, które rozwiązują mnóstwo problemów spotykanych w wielu obiektach obsługiwanych przez firmy odpowiedzialne za utrzymanie czystości i pielęgnację podłóg. Pozwalają również zmienić ich wygląd.
Podkreślić oczywiście należy, że zastosowanie powłok poliuretanowych ułatwia utrzymanie podłogi w czystości – a tego argumentu już raczej tłumaczyć nie potrzeba.
Ograniczenia? Tylko… fantazja projektanta
Warta szerszego omówienia jest renowacja podłóg kolorowymi lakierami przeznaczonymi do kolorowania wykładzin elastycznych, mas szpachlowych, betonu, drewna, płytek ceramicznych. Wprowadzenie tej technologii daje możliwość absolutnej zmiany wyglądu podłogi. Kolorowe lakiery służą do malowania podłóg na wybrany kolor lub kolory. Dają nieograniczone możliwości designu. Jedynym elementem ograniczającym jest fantazja projektanta. Stąd trudno tu podawać przykłady. Technologię stosuje się na już funkcjonujące podłogi lub na nowo instalowane. Aplikację lakierów kolorowych przeprowadza się identycznie, jak każdy inny produkt poliuretanowy, czyli wałkiem. Przebieg takich prac np. na wykładzinie PVC wygląda (w dużym uproszczeniu) następująco:
- dokładne wyczyszczenie powierzchni wykładziny tzw. striperem,
- naniesienie pierwszej warstwy koloru,
- naniesienie drugiej warstwy koloru,
- ewentualne naklejenie np. logo firmy wydrukowanego na folii samoprzylepnej,
- aplikacja lakieru poliuretanowego bezbarwnego tworzącego powłokę zabezpieczającą.
Jeszcze raz zaznaczę – ilość barw czy możliwości projektowe są nieograniczone.
Obecne trendy wskazują, że użytkownicy coraz częściej poszukują oryginalnych rozwiązań dla swoich podłóg. Prezentowana wyżej technologia umożliwia to w 100 procentach. Podłoga z wydrukiem 3D, podłoga betonowa, kolorowa, z namalowanym obrazem lub delikatnym ornamentem – ważne, aby na samej górze znalazł się bezbarwny lakier poliuretanowy, który zabezpieczy to wszystko, co jest pod spodem, a co tworzy wzór czy kolor podłogi. Lakier trwały i wytrzymały, dający gwarancję długotrwałego, bezproblemowego użytkowania.
Kolejną grupą pokryć podłogowych, gdzie można zastosować wymienione poliuretanowe powłoki zabezpieczające, są tzw. podłogi wylewane epoksydowe i poliuretanowe. Najczęściej takie podłogi można spotkać w obiektach przemysłowych, sportowych, ale też w domowych garażach czy też (coraz częściej) pomieszczeniach mieszkalnych.
Wymienione poliuretanowe powłoki zabezpieczające – tak jak wszystko – też się zużywają. Wiadomo, że powłoki poliuretanowe są nierozpuszczalne przez ogólnie dostępne tzw. stripery. Regeneracja takiej powłoki polega na jej dokładnym wyczyszczeniu striperem przy użyciu szarego pada, który automatycznie „zmatowi” powłokę poliuretanową, co pozwoli na uzyskanie odpowiedniej przyczepności dla nowych warstw powłoki poliuretanowej. Prace takie przeprowadzamy co 3, 4 lata, a w niektórych przypadkach nawet co 5 lat.
Proponuję, aby usuwanie codziennych zabrudzeń przeprowadzać środkami polecanymi przez producentów produktów poliuretanowych. Są one tak skomponowane, że w trakcie mycia pozostaje na podłodze warstwa poliuretanowa zamykająca mikrozarysowania. Stosowanie nieodpowiednich produktów myjących na pewno doprowadzi do kumulacji zabrudzeń na powierzchni podłogi, co wydatnie zuboży jej walory wizualne, ale też osłabi samą powłokę, skracając jej funkcjonalność.
Poliuretany – produkt „na czasie”
Oferta przedstawiana przez producentów środków przeznaczonych do czyszczenia i pielęgnacji podłóg jest coraz bogatsza. Można nawet śmiało dodać do usług „czyszczenie i pielęgnacja” termin „regeneracja”. Środki bazujące na tworzywie sztucznym o nazwie poliuretan są aktualnie najczęściej stosowane i zalecane przez wszystkich producentów pokryć podłogowych. Jest to produkt, który daje podłogom oczekiwany i pożądany wygląd, który zapewnia długotrwałość użytkowania. Produkt ten pozwolił w ostatnich kilku latach znaleźć rozwiązania umożliwiające stworzenie powłok zabezpieczających, które obok podstawowych funkcji dają też możliwości wcześniej nieosiągalne. Każda firma, która wzbogaci swoją ofertę o tego typu środki będzie bardzo pozytywnie postrzegana przez jej klientów, a to jest najlepsza gwarancja sukcesu i rozwoju. Warto bliżej przyjrzeć się ofertom i zapytać swoich dostawców o produkty poliuretanowe albo poszukać tych, którzy technologie poliuretanowe mają w swojej ofercie. Warto wyjść naprzeciw oczekiwaniom użytkowników podłóg, a jednocześnie ułatwiać sobie pracę – to są największe oszczędności.
