Ergonomiczne planowanie pomaga utrzymać pracowników przy zdrowiu na dłuższą metę. Trzeba jednak pamiętać, że ergonomia jest sumą wielu czynników…
Sprzątanie na obiektach jest jednym z tych obszarów, gdzie personel jest potencjalnie narażony na dużą dozę obciążeń fizycznych. Zdrowa ergonomia jest tu kluczem do stworzenia bezpiecznych, zdrowych i wygodnych warunków pracy, zmniejszenia absencji chorobowych oraz podniesienia morale i motywacji. Wszystko to sprowadza się do właściwych narzędzi, maszyn i planowania.
Cel jest jasny…
Stosowanie zasad ergonomii to dziedzina, której zakres jest rozległy, ponieważ obejmuje warunki pracy, procesy pracy oraz narzędzia i sprzęt wykorzystywany w pracy. Cel jest jasny: doprowadzić wszystkie te czynniki do wyrównania pod względem funkcji, czasu i przestrzeni oraz stworzyć optymalny tok pracy dla maksymalizacji wydajności i komfortu – bez uszczerbku dla zdrowia ludzkiego. Celem i nadrzędnym dążeniem jest tutaj zmniejszenie potencjalnego ryzyka lub obciążenia dla zdrowia osobistego oraz zapobieganie zmęczeniu lub urazom, a tym samym poprawa ogólnego samopoczucia. Z definicji ergonomia (z greki: ergon = praca i nomos = prawo) oznacza adaptację warunków pracy do umiejętności i cech osób wykonujących daną pracę – a nie vice versa. Punktem wyjścia jest tutaj pełna świadomość w zakresie wykonywania ruchów fizycznych zaangażowanych w realizację zadania, na przykład poprawne – tj. pionowe – wykręcanie szmat czyszczących, przyjazna dla użytkownika konstrukcja narzędzi wykorzystywanych do tego zadania oraz odpowiedni rozkład wysiłku mięśniowego na poszczególne mięśnie podczas wykonywania zadania.
Potęga ergonomii
Ergonomia sięga daleko poza redukcję wysiłku fizycznego. Stosowana prawidłowo i konsekwentnie zapewnia lepsze wyniki pod względem jakościowym i higienicznym, ma efekt motywujący, oszczędza czas, a także pieniądze. Wiele zadań w zakresie sprzątania obiektów jest przeprowadzanych ręcznie, co sprawia, że tym ważniejsze jest, aby stawiać ergonomię na czele jako element centralny w tej domenie. Z biznesowego punktu widzenia jest to szczególnie istotne, ponieważ skraca czasy przestojów. Ergonomicznie zaprojektowane procesy pracy i sprzęt pomagają w dłuższej perspektywie utrzymywać pracowników w lepszym zdrowiu. Jednym ze słów kluczowych w sprzątaniu obiektów jest zapobieganie, i to w istocie stanowi o ergonomii. Obecnie oczekuje się coraz wyższych poziomów wydajności przy jednoczesnym zachowaniu niezmiennie wysokich standardów jakości. Oznacza to stworzenie skutecznych i wykonalnych ram odnośnie do opieki i profilaktyki, między innymi za pomocą systemu zarządzania zdrowiem w firmie. W tym miejscu spotykają się wszystkie działania związane ze zdrowiem: zintegrowana polityka, która obejmuje działania na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy, zarządzanie integracją i promocję zdrowia w całej firmie.
Głównym zadaniem jest szkolenie pracowników i uwrażliwienie ich na stosowanie prawidłowej postawy i ruchów podczas wykonywania zadań, a zwłaszcza na świadome stosowanie zasad ergonomii, których się uczą, oraz korzystanie z dostępnych narzędzi. Tutaj kursy szkoleniowe organizowane przez niemieckich ubezpieczycieli zdrowotnych skupione na górnych i dolnych partiach pleców są dobrym przykładem proaktywnego, pragmatycznego i skutecznego podejścia do zapobiegania problemom zdrowotnym związanym z pracą.
Bóle szkieletowo-mięśniowe znajdują się na czele listy
W Raporcie Zdrowotnym opublikowanym w 2018, DAK, główny niemiecki ubezpieczyciel zdrowotny, poinformował, że ponad połowa (53,9 procent) wszystkich dni chorobowych w 2017 była związana z układem mięśniowo-szkieletowym, chorobami psychicznymi i chorobami układu oddechowego. W szczególności, w ramach 326,9 dni niezdolności do pracy na 100 ubezpieczonych, problemy związane z układem mięśniowo-szkieletowym pozostawały na szczycie rankingów chorobowych. Tutaj choroby pleców i urazy stanowiły większość utraconych dni roboczych. W poprzednim roku liczba dni chorobowych była nieco niższa – 319,5. Zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego mogą być powodowane przez różne czynniki: podnoszenie, przenoszenie, ciągnięcie lub pchanie ciężkich ładunków, praca w wymuszonych postawach, wydłużony powtarzalny ruch z wysokimi częstotliwościami obsługi lub wywieranie wielkiego wysiłku fizycznego. Badanie to pokazuje również, że tym problemom zdrowotnym można skutecznie zaradzić – a w przyszłości zapobiegać – poprzez ustanowienie zdrowszych warunków pracy. Zastosowana ergonomika pomogłaby uniknąć niemal wszystkich przestojów i znacznej części strat w zakresie produktywności bezpośrednio związanych z chorobami związanymi z pracą lub urazami układu mięśniowo-szkieletowego. Jest tutaj również jeszcze jeden ważny aspekt do rozważenia: problemy zdrowotne spowodowane przez zaburzenia mięśniowo-szkieletowe dotyczą nie tylko osób bezpośrednio nimi dotkniętych, ale mają również znaczący wpływ na wyniki firmy. – Dzięki optymalizacji ergonomii w miejscu pracy, a tym samym zapewnieniu prawidłowego użycia przyborów czyszczących, sprzętu i maszyn, przedsiębiorstwa mogą uniknąć kosztownych strat w zakresie personelu lub przynajmniej je obniżyć – mówi Martin Lutz, certyfikowany niemiecki technik ds. sprzątania i higieny oraz dyrektor naczelny Instytutu Badawczo-Testowego FIGR w zakresie zarządzania obiektami w Metzingen.
Jeśli istnieje jeden obszar, w którym zdrowi, wydajni i zaangażowani współpracownicy stanowią strategiczny czynnik sukcesu, to jest to sektor usług, a także, co ważne, jego dział sprzątania obiektów.
Wiele aspektów bycia przyjaznym dla użytkownika
Jeśli chodzi o ręczne czyszczenie i dezynfekowanie większych powierzchni, łatwość obsługi jest tak samo ważna jak specjalnie zaprojektowany, ergonomicznie poprawny sprzęt roboczy. W odniesieniu do wszystkich aspektów związanych z ergonomią system czyszczący musi spełniać liczne wymagania:
– regulowana wysokość lub prawidłowo rozmieszczone uchwyty, aby zapewnić optymalne ustawienie wysokości i uniknąć niepotrzebnego wysiłku,
– łatwo dostępne, prawidłowo rozmieszczone komponenty, tak aby wszystkie niezbędne czynności, na przykład moczenie i wykręcanie, mogły być przeprowadzane w pozycji pionowej, tzn. przy wyprostowanych plecach,
– plastikowe uchwyty dla większego komfortu (zamiast zimnego metalu),
– mopy do kurzu z uchwytem teleskopowym do czyszczenia wysoko położonych powierzchni poziomych lub opraw oświetleniowych,
– praktyczne i intuicyjnie ułożone wanienki, wiadra i pudełka, dzięki czemu użytkownicy mogą pracować wygodnie i wydajnie z dowolnej pozycji,
– odpowiednio dobrany wózek czyszczący (nie za duży) z odłączanymi elementami, dzięki czemu personel sprzątający nie musi ich parkować przed trudno dostępnymi rejonami (wąskie alejki, windy) i pokonywać dodatkowe odległości pieszo,
– prasy, które mogą być eksploatowane przy niewielkim wysiłku bez utraty dokładności w procesie operacyjnym,
– gładko przemieszczające się rolki, dzięki czemu system czyszczący można bez wysiłku przesuwać,
– brak ciężkich pojemników na wózku, aby zapobiec zmęczeniu lub urazom,
– wysokiej jakości tekstylia, czyli mikrofibra zamiast mieszanek bawełnianych, w celu zapewnienia płynnego i dokładnego wycierania,
– systemy modułowe z łatwym przyłączeniem i odłączeniem osprzętu,
– specjalnie zaprojektowane pojemniki, które zmniejszają potrzebę ciągłego załadunku/rozładunku i grzebania wokół wózka, oraz zmaksymalizowana przestrzeń składowania.
Łatwość obsługi i praktyczność zwykle idą w parze. Jak zauważa Martin Lutz, mop o pełnej powierzchni wiążącej pył ma decydujące zalety w porównaniu z mokrymi mopami. Osiąga się lepsze wyniki czyszczenia, ponieważ łatwiej i skuteczniej usuwa się kurz, drobny piasek lub włosy. Ponadto, poziom higieny jest lepszy w porównaniu do mopów mokrych, zwłaszcza gdy używane są środki czyszczące bez efektu dezynfekcji, ponieważ suchy mop nie pozostawia wilgotnej warstwy, która mogłaby sprzyjać wzrostowi mikroorganizmów. Martin Lutz podsumowuje to w pigułce: „Bardziej mokry, nie zawsze oznacza lepszy”.
Zebranie po jednej stronie dostawców usług, wspólników i klientów
Oprócz spełnienia standardów ergonomii ważne jest, aby zaspokoić jednocześnie interesy trzech kluczowych zainteresowanych stron.
Pierwsza grupa jest reprezentowana przez usługodawców, którzy przywiązują jednakową wagę do oszczędności i trwałości. Koncentrują się oni na kluczowych aspektach, takich jak wysokiej jakości trwałe produkty i materiały, kompletna modułowość i kompatybilność w dół – oraz dziesięcioletnia gwarancja dostępności części zamiennych.
Druga grupa to ludzie, którzy faktycznie wykonują daną pracę, mają istotny udział w postrzeganiu zasad ergonomii stosowanych w całym obszarze i dniu roboczym, aby zachować własne zdrowie i dobre samopoczucie.
Trzecia grupa to klienci końcowi, czyli właściciele obiektów, operatorzy lub kierownicy, którzy wymagają czystego lub higienicznie czystego wyniku końcowego, w zależności od uzgodnionego wyniku i standardów, które należy spełnić. W tym miejscu klienci mogą wymagać od usługodawców korzystania z certyfikowanych procesów czyszczenia.
Jeśli spojrzymy na ergonomiczne środki czyszczące, widzimy również wspólny mianownik: chociaż produkty te są często droższe niż standardowe wersje, są one znacznie bardziej efektywne i wydajne. – W dłuższej perspektywie jedynym sposobem na zwiększenie wydajności jest inwestowanie w nowoczesne i ergonomicznie sprawdzone urządzenia i maszyny czyszczące –podsumowuje Martin Lutz.
Czynnik ludzki pozostaje jednak integralną częścią tego równania. Stała edukacja, a przede wszystkim regularne szkolenia w zakresie prawidłowej obsługi urządzeń i maszyn czyszczących zawsze pozostanie kluczem do zapewnienia tego, że poprawa ergonomii wpływa również na poprawę ekonomii.
EVA FLEMISCH, Dyrektor Naczelny, Kalka Services Company:
Ludzie to nasz największy kapitał
Ta przewodnia zasada kryje się za przemyśleniami i działaniami naszej firmy oraz naszych menedżerów. W 1996, w ramach uzyskiwania certyfikatu ISO, rozszerzyliśmy nasz system zarządzania jakością o bezpieczeństwo pracy. Specjalna komisja, którą powołaliśmy do tego celu, zajmuje się również ergonomią. Na tym froncie nieustannie ulepszamy nasze działania poprzez zaangażowanie się w stowarzyszenia branżowe, ścisłą współpracę z producentami i dostawcami, wizyty na targach i badania źródeł wtórnych. Ale tu napotykamy na coś ważnego: o nowych rozwiązaniach i technologiach nie powinno się tylko po prostu mówić, muszą one być stosowane. W centrum ergonomii jest człowiek. I każdy zna stwierdzenie: „zmiana jest zła!”. To takie ludzkie. Naszym celem jest promowanie ergonomii i pomaganie naszym ludziom w dostrzeganiu korzyści z niej płynących poprzez cykliczne szkolenia i wyczulanie na te kwestie. Dlatego nasi zarządcy nieruchomości są zawsze w ścisłym kontakcie z pracownikami sprzątającymi, przez co problemy są zauważane, zanim staną się problemami, a więc możemy stworzyć pozytywną dynamikę dla zapewnienia zdrowszego i przyjemniejszego doświadczenia roboczego w dłuższej perspektywie. Jest to również powód, dla którego przywiązujemy wielką wagę do szczegółowej analizy pomieszczeń już w fazie składania ofert. Dzięki temu możemy zaplanować odpowiednie techniki, maszyny i sprzęt z wyprzedzeniem. Oprócz rzeczywistego czasu pracy są to czynniki decydujące dla zapewnienia optymalnej ergonomii. To wciąż sprawia, że mamy do czynienia z innymi wyzwaniami, takimi jak niedostatecznie duże pomieszczenia z zaopatrzeniem, zbyt mało wind, usytuowanych zbyt daleko od siebie, lub powierzchnie, które stwarzają problemy przy sprzątaniu i konserwacji, czego można było uniknąć na etapie planowania, i oczywiście konieczność minimalizacji kosztów. Rozwiązujemy te problemy dzięki doświadczeniu i fachowej wiedzy oraz proaktywnej postawie wobec nowych i lepszych rozwiązań. Uważam, że jako branża powinniśmy uświadomić klientom, jak istotna jest nasza rola, a co za tym idzie,że powinni brać ją pod uwagę przy planowaniu budżetu.
CONSTANCE RETTLER, Główny Administrator, Dr. Rettler Service:
Tworzenie kręgu sukcesu
Utracone dni pracy w naszej branży są niestety zbyt częste: w prawie żadnej innej branży nie da się znaleźć podobnych statystyk, jeśli chodzi o nieobecności wynikające z dolegliwości i chorób wywołanych kontuzjami. Główną tego przyczyną są przeciążenia dla ludzkiego układu mięśniowo-szkieletowego, które mogą być spowodowane przez wiele działań związanych z czynnościami w zakresie sprzątania obiektów.
Dla nas jako firmy, oraz dla nas wszystkich jako branży, te nieobecności w pracy stanowią znaczne dodatkowe koszty oraz dodatkowy ciężar administracyjny i organizacyjny. Budzi to również obawy ze strony naszych klientów, co z biegiem czasu nigdy nie jest dobre dla budowania silnych i trwałych relacji. Dlatego właśnie w tym kontekście ważne jest, aby idea bezpieczeństwa i higieny pracy była mocno zakorzeniona we wszystkich płaszczyznach naszej działalności. To jest działalność ludzka, a naszym zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa i zdrowia naszym ludziom.
W Dr. Rettler Service mamy „szkołę kręgosłupa”, w której szkolimy naszych pracowników w prawidłowym i ergonomicznym korzystaniu z urządzeń czyszczących i maszyn. Program opracowany w ścisłej współpracy z towarzystwami ubezpieczeń zdrowotnych dostrzega wszystkie aspekty, w których zadania wykonywane przez naszych pracowników mają wpływ na ich zdrowie i dobre samopoczucie, oraz obszary, gdzie można zapobiec ich dyskomfortowi lub nawet kontuzjom. Ostatecznie sposób pracy, który nie obciąża układu mięśniowo-szkieletowego organizmu, nie tylko poprawia efekty sprzątania, ale także skraca czas przestojów i zwiększa zadowolenie z pracy. Dlatego też szczególną uwagę przy zakupie nowych urządzeń czyszczących i maszyn przywiązujemy do ich przyjazności dla użytkownika. Nawiasem mówiąc, wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, wykorzystujemy maszyny do łagodzenia wszelkich naprężeń fizycznych, co ma pozytywny wpływ na wydajność i efektywność. Promowanie zdrowszego środowiska pracy jest inwestycją w przyszłość naszej działalności. Chodzi o tworzenie i utrzymywanie kręgu sukcesu.
THOMAS BRAUN, Dyrektor Naczelny, Lattemann & Geiger Services Group:
Zapewnienie atrakcyjniejszego miejsca pracy
Ergonomia jest i zawsze była podstawą naszych działań jako dostawców usług sprzątania. Przemawia za tym również fakt, że posiadamy certyfikat bezpieczeństwa i higieny pracy. Korzyści finansowe, takie jak mniejsza liczba dni chorobowych i ciągłe oszczędności płacowe, nie są tutaj jedynymi czynnikami. Wszyscy możemy się zgodzić, że gdy współpracownik nie pojawi się w pracy z powodów zdrowotnych lub dowolnego innego powodu, załatwienie zastępcy i korekta harmonogramów tworzy czasochłonne zakłócenia. A klienci nie zawsze są dobrze nastawieni, widząc nową, nieznaną twarz lub mając przed sobą konieczność wyjaśniania na okrągło, o co chodzi.
Od dwóch lat współpracujemy ściśle z głównym towarzystwem ubezpieczeń zdrowotnych w celu opracowania jednostki szkolenia specjalnie zaprojektowanej do promowania zdrowej postawy pleców i zapobiegania dyskomfortowi oraz urazom związanym z pracą. Oparta o obszerną analizę kliniczną dostępną w 14 różnych językach jest ona częścią naszego pakietu początkowego dla nowych pracowników oraz jest także jednym z punktów naszych dorocznych sesji przypominających z zakresu BHP dla wszystkich naszych pracowników.
Jest to tylko jeden z przykładów rodzaju konkretnego środka, który przyczynia się do utrzymania zdrowego i zmotywowanego zespołu, zwłaszcza w zakresie usług sprzątania obiektów, gdzie większość pracy wiąże się z fizycznym wysiłkiem pewnego rodzaju. Obecnie, oprócz naszego systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, staramy się, aby stanowiska robocze były bardziej ergonomiczne i bardziej atrakcyjne poprzez zapewnienie obsługi maszynowej. Jeśli chodzi o technologię czyszczenia, wierzymy w używanie maszyn nawet na mniejszych obszarach roboczych. Przykładami rozwiązań, które wykorzystujemy, są systemy takie jak i-MOP firmy KENTER lub Clara Clean. Roboty do czyszczenia podłóg na dużą skalę nie należą już do sfery fantastyki naukowej. Są obecnie standardowym komponentem planowania obiektów i inwestycji stosowanym w firmie Lattemann & Geiger.
