Niektóre środki czystości spełniają definicję środków niebezpiecznych w rozumieniu ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Warto wiedzieć, jakie obowiązki ma wprowadzający te środki do obrotu i co należy zrobić w BDO.
Wszystko zaczyna się od definicji, czyli czym są środki niebezpieczne
Według art. 8 pkt 14 ustawy opakowaniowej środki niebezpieczne to:
- substancje chemiczne i ich mieszaniny zaklasyfikowane na podstawie przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z 16 grudnia 2008 r. w klasie toksyczności ostrej w kategorii 1, 2 lub 3; jako rakotwórcze kategorii 1A lub 1B; mutagenne kategorii 1A lub 1B; działające szkodliwie na rozrodczość kategorii 1A lub 1B; jako stwarzające zagrożenie dla środowiska wodnego ze względu na toksyczność ostrą w kategorii 1 albo ze względu na toksyczność przewlekłą w kategorii 1 i 2,
- środki ochrony roślin znajdujące się w klasie toksyczności ostrej w kategorii 1, 2 lub 3; jako stwarzające zagrożenie dla środowiska wodnego ze względu na toksyczność ostrą w kategorii 1 albo ze względu na toksyczność przewlekłą w kategoriach 1 i 2 na podstawie przepisów ww. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady.
Klasy toksyczności należy weryfikować w Karcie charakterystyki substancji, w sekcji 2.1. (Klasyfikacja substancji lub mieszaniny). Środki niebezpieczne w rozumieniu ustawy opakowaniowej to środki o poniższych klasach toksyczności i oznaczeniach (H):
- toksyczność ostra w kategoriach 1, 2, 3: H300, H301, H310, H330, H331,
- rakotwórczość w kategoriach 1A, 1B: H350, H350i,
- działanie mutagenne w kategoriach 1A, 1B: H340,
- działanie szkodliwe na rozrodczość w kategoriach 1A, 1B: H360D, H360F, H360DF, H360FD,
- stwarzające zagrożenie dla środowiska wodnego – toksyczność ostra w kategorii 1, toksyczność przewlekła w kategoriach 1, 2: H400, H410, H41
Jak to wygląda na przykładzie, czyli analiza Karty charakterystyki substancji
Jakie szczególne obowiązki ma wprowadzający środki niebezpieczne w opakowaniach?
Wprowadzający środki niebezpieczne jest zobowiązany do zorganizowania systemu zbierania oraz zapewnienia przetwarzania odpadów opakowaniowych po środkach niebezpiecznych. Obowiązek może być realizowany samodzielnie lub za pośrednictwem porozumienia, które izba gospodarcza zawarła z marszałkiem województwa. W Polsce działa kilka porozumień, a dostęp do nich nie jest regulowany terytorialnie.
Jakie zmiany planuje ministerstwo?
Projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi wprowadza definicję detergentu przeznaczonego do użytku w gospodarstwach domowych oraz wyłącza te produkty spod definicji środków niebezpiecznych w opakowaniach. Nie wiadomo, kiedy nowe rozumienie przepisów wejdzie w życie, ale warto śledzić zmiany prawne w tym zakresie.
Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, zmiana stanowi uwzględnienie postulatu branż wprowadzających detergenty o wyłączenie chemii gospodarczej z definicji środków niebezpiecznych. Wynikiem tej zmiany będzie rozliczanie opakowań po produktach wyłączonych z definicji w ramach zwykłych opakowań przeznaczonych dla gospodarstw domowych, a nie jako środków niebezpiecznych.
Kolejną planowaną zmianą jest zakończenie funkcjonowania porozumień z marszałkiem województwa na rzecz konieczności zawierania porozumień pomiędzy izbą gospodarczą a ministrem właściwym do spraw środowiska. Będzie to skutkowało nowymi umowami w zakresie realizacji obowiązków. Również w tym przypadku nie wiadomo, kiedy zmiana wejdzie w życie.
Jak sprawdzić, czy jest się wprowadzającym?
Zgodnie z art. 8 pkt 24 ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi wprowadzeniem do obrotu jest odpłatne albo nieodpłatne udostępnienie opakowań lub produktów w opakowaniach po raz pierwszy na terytorium kraju w celu używania lub dystrybucji, dokonywane na potrzeby wykonywanej działalności gospodarczej. Kluczowe w definicji jest sformułowanie „po raz pierwszy”, ponieważ tylko pierwszy wprowadzający podlega pod obowiązki ustawowe. Należy rozgraniczyć wprowadzanie opakowań od wprowadzania produktów w opakowaniach.
Wprowadzeniem opakowań jest:
- wytworzenie (produkcja) opakowań,
- przywiezienie pustych opakowań na rynek krajowy,
- wywiezienie pustych opakowań za granicę.
Wprowadzeniem produktów w opakowaniach jest:
- przywiezienie opakowań z zawartością (produktem) zza granicy (niezależnie od kraju pochodzenia),
- zapakowanie wyprodukowanych produktów i wprowadzenie ich na polski rynek,
- zapakowanie produktów wyprodukowanych na zlecenie i wprowadzenie ich na polski rynek,
- przepakowanie produktów wprowadzonych przez inną firmę we własne opakowania i wprowadzenie ich na polski rynek,
- wywiezienie za granicę opakowanych produktów.
Wprowadzający produkty w opakowaniach ma obowiązek osiągania wymaganych poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych, co często w skrócie nazywane jest wymaganiami w zakresie opłaty produktowej. Natomiast wprowadzający opakowania nie podlega opłacie produktowej, ma wyłącznie obowiązek raportowania masy wprowadzonych opakowań.
Należy pamiętać, że wprowadzający produkty w opakowaniach ma obowiązek osiągania wymaganych poziomów recyklingu w odniesieniu do masy samych opakowań, a nie całkowitej masy produktu wraz z opakowaniem.
Firma sprowadzająca produkty w opakowaniach zza granicy zawsze będzie wprowadzającym, chyba że w tym samym roku dokona ich wywozu za granicę. Firma, która kupuje na rynku polskim produkty w opakowaniach (np. środki czystości), nie jest wprowadzającym – jest kolejnym ogniwem w łańcuchu dostaw, a więc nie spełnia warunku wprowadzenia „po raz pierwszy”. Firma kupująca produkt na rynku polskim stanie się wprowadzającym, gdy przepakuje towar w nowe opakowanie lub doda nowe opakowania, ale wprowadzającym będzie wyłącznie w odniesieniu do użytych przez siebie opakowań.
Nie ma znaczenia, czy puste opakowania służące do zapakowania produktów przepakowywanych lub dopakowywanych zostały kupione na rynku krajowym czy zagranicznym. Przykładowo jeżeli firma kupi na rynku polskim 10 butelek środków czystości i w celu dalszej dystrybucji umieści te butelki w zakupionym przez siebie pudełku kartonowym, a następnie owinie pudełko zakupioną przez siebie folią stretch, to będzie wprowadzającym pudełka kartonowe i folię, ale nie będzie wprowadzającym butelki. Zatem obowiązki w zakresie opłaty produktowej będą dotyczyły tylko pudełek i folii.
Jaki wpis w BDO?
Wprowadzający do obrotu środki czystości będące środkami niebezpiecznymi w rozumieniu ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi powinien posiadać wpis w BDO: Dział VI: Działalność w zakresie ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, tabela 4: Wprowadzający produkty w opakowaniach, środki niebezpieczne w opakowaniach.
We wpisie wskazuje się, w jaki sposób realizowane są obowiązki – samodzielnie czy poprzez przystąpienie do porozumienia, które izba gospodarcza zawarła z marszałkiem województwa.
Dlaczego warto zapewnić zgodność danych w BDO?
Zgodnie z art. 59 ustawy o odpadach podmiot wpisany do BDO jest obowiązany do złożenia marszałkowi województwa wniosku o zmianę wpisu w rejestrze przy użyciu aktualizacyjnego formularza elektronicznego za pośrednictwem indywidualnego konta w przypadku zmiany:
- informacji zawartych w rejestrze,
- zakresu prowadzonej działalności wymagającej wpisu do rejestru w terminie 30 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana.
Informacje dotyczące danych organizacji odzysku, która realizuje obowiązki w imieniu wprowadzającego, są zawarte w BDO, a więc wszystkie zmiany w tym zakresie powinny być aktualizowane w ciągu 30 dni od dnia obowiązywania nowej umowy z organizacją. Niezłożenie wniosku aktualizacyjnego (rozumiane również jako nieterminowe złożenie) jest zagrożone na mocy art. 179 ww. ustawy karą aresztu lub grzywny.
Obraz autorstwa Freepik
