Techniki stosowane w produkcji wykładzin

W ramach cyklu artykułów na temat wykładzin nie sposób nie omówić najczęściej spotykanych technik/technologii stosowanych przy ich produkcji…

Wykładzina dywanowa składa się z kilku warstw. Najważniejsza z nich to warstwa wierzchnia, czyli runo, która jest osadzona w materiale nośnym. Runo może być wykonane na kilka sposobów. Poniżej opisy kilku z nich:

Technika wiązania

Jest to najstarsza znana technika wytwarzania dywanów. Polega ona na wiązaniu różnokolorowych nici z włókien naturalnych lub sztucznych wokół rozciągniętych pionowo nici osnowy. Runo stanowią zaplecione, stojące pionowo, ciasno powiązane końcówki nici. Trzeba tutaj nadmienić, że samo wiązanie może odbywać się przy zastosowaniu różnych technik.

Technika tkania

Tkaniny powstają poprzez skrzyżowanie nici wątku i osnowy na krośnie.

Zdjęcie: Ścierka do naczyń, Zwilch 50×60 cm, textilshop.at

Filc

Filc to splot krótkich przędz ciętych i włókien ciągliwych różnego pochodzenia (naturalnych lub sztucznych), które są poddawane procesom mechanicznym i chemicznym (adhezji).

Mechaniczne działanie polega na zastosowaniu igieł z wypustkami w formie haczyków, które przebijają runo i przeciągają pasma włókien na spodnią stronę splotu, przeszywają je i powodują dalsze ich splątanie i zestalenie, co w efekcie prowadzi do otrzymania zbitej tkaniny – filcu.

Z filcu produkowane są zwykle koce, ścierki do czyszczenia, ścierki do wycierania kurzu, podkładki, materiały izolacyjne, odzież, jak również wykładziny, które najczęściej są mocowane do podłoża za pomocą kleju.

Zdjęcie: Dywan filcowy

Proces produkcyjny wykładzin filcowych

Poniższa bardzo uproszczona sekwencja zdjęć przedstawia proces produkcji filcu. Najpierw włókno jest obrabiane wstępnie za pomocą zgrzeblarki, która formuje je w pasy. Następnie kilka z tych skonsolidowanych pasów jest nakładanych na siebie, spryskiwanych środkiem wiążącym, a następnie przepuszczanych przez igły z haczykami. Pod koniec procesu runo jest impregnowane, w razie potrzeby ponownie zgrzewane i zwijane w role.

Zdjęcie: Wykładzina dywanowa VLIES PLUS | 240×340 cm, livingfloor.com

Filc igłowany

W procesie produkcji filcu igłowanego stosuje się dalsze spilśnianie tkaniny za pomocą środków chemicznych takich jak kleje lub obróbki termicznej. Produkt końcowy jest impregnowany syntetycznym lateksem w kąpieli pełnej lub zanurzeniowej, a następnie suszony. Takie adhezyjne wzmocnienie zapewnia trwałe sklejenie włókien. Tkanina nie rozwarstwia się pomimo późniejszych obciążeń mechanicznych i chemicznych.

Zdjęcie: Wykładzina dywanowa – filc igłowany, ebay.de

Proces tuftingu

Tufting (ang. to tuft, „pikować”) to w zasadzie nic innego jak haftowanie. Nić przędzy (włókno naturalne lub sztuczne) przetyka materiał nośny, tworząc na stronie wierzchniej pętelki. W celu zapobieżenia poluzowaniu się nici na spodniej stronie stosuje się odpowiednie mocowanie. Pętelki mogą mieć różne długości. Po rozcięciu pętelek otrzymujemy welur.

Runo pętelkowe

Runo cięte (welur)

Zdjęcie: Tufting, Wikipedia.de

Wykładziny dywanowe klejone

W tym procesie do materiału nośnego przy zastosowaniu różnych technik przykleja się przędzę dywanową. Dodatkowo, już po wyschnięciu, do podłoża mocuje się warstwę spodnią (juta, elastomer), co ma poprawić odporność na późniejsze wpływy mechaniczne i chemiczne.

Link do schematu

www.baunetzwissen.de/boden/fachwissen/_herstellung-arten/herstellung-klebpolverfahren-997371

Dywany flokowane – włochacze

Dywany flokowane są wytwarzane w następujący sposób. Najpierw na materiał nośny zostaje nałożony klej. Następnie naładowane elektrostatycznie włókna (głównie sztuczne i krótsze niż 10 mm) są przyciągane przez płytkę o przeciwnej polaryzacji, która jest umieszczona pod tkaniną. W ten sposób włókna przyczepiają się do podłoża z nałożonym klejem. Późniejsze natychmiastowe suszenie i odessanie resztek zapewnia równomierne rozprowadzenie i trwałe przymocowanie włókien. Wzory na takich dywanach można tworzyć jedynie poprzez nadruk na włóknach. Dywany te charakteryzują się dużą wytrzymałością i nie zniekształcają się podczas czyszczenia na mokro.

Schemat: Jak wygląda flokowanie tekstyliów, stick-manufaktur.de

Wykładziny PCV

Wykładziny PCV zwykle są bardziej znane pod nazwą swoich producentów, np. Flotex. Nie są one ani czystymi tekstylnymi, ani czystymi elastycznymi wykładzinami podłogowymi. Dzięki szczególnemu połączeniu tych dwóch elementów powstał nowy typ podłogi, który wyznacza obecne trendy. Z połączenia flokowanej powierzchni (głównie nici nylonowe) z nieprzepuszczającym wody, ale przepuszczającym powietrze podkładem winylowym powstał nowy, wytrzymały, łatwy w utrzymaniu, a jednocześnie inspirujący produkt. W etapie końcowym wykonuje się nadruk na powierzchni, co pozwala na stworzenie bardzo dokładnych replik drewna czy kamienia, a także szerokiej gamy innych wzorów.

Zdjęcie: www.forbo.com/flooring/de-de/produkte/flotex-textilbelaege/c0tyeg#panel_100

Zdjęcie: www.forbo.com/flooring/de-de/produkte/flotex-textilbelaege/flotex-bahnenware/bk2t5d

Skóra

Skórzane dywany to rzadkość. Częściej spotykamy skórzane pokrowce na siedzenia czy odzież. Wciąż dość popularne są dywaniki futrzane (ostatnio częściej w wersji eko).

Skóra naturalna (ircha) ze względu na bardzo dobrą zdolność wchłaniania wody znajduje zastosowanie przy czyszczeniu szkła.

Podział skór ze względu na ich pochodzenie jest prosty, ponieważ rozróżnia się tylko skórę naturalną i ekologiczną. Skóra naturalna to skóra zwierzęca, wzmocniona środkami chemicznymi.

Skóra ekologiczna to imitacja skóry, która jest połączeniem materiału tekstylnego (włókno naturalne, chemiczne lub ich mieszanina) i plastikowej warstwy wierzchniej (zwykle PCV).

Zdjęcie: Produkcja skóry. Bezpieczeństwo pracowników przede wszystkim! Lederakademie, lederakademie.de

Samo zidentyfikowanie runa to dopiero połowa sukcesu. Jeżeli chcemy w sposób profesjonalny podejść do zagadnienia czyszczenia/prania dywanów i wykładzin, musimy dokładnie zbadać podłoże (czyli materiał, na którym leży wykładzina), sposób montażu, a także spodnią część wykładziny. Wszystkie te elementy mają wpływ na czyszczenie i należy je brać pod uwagę zarówno przy pielęgnacji, jak i późniejszej utylizacji.

Rodzaje podłoża

Najczęściej na pierwszy rzut oka podłoże jest dla nas niewidoczne. Jeśli jako usługodawca nie zadamy sobie trudu, by je zidentyfikować, możemy napotkać wielkie trudności zarówno w trakcie czyszczenia, jak i po nim. Skupmy się zatem na podłożach bardziej problematycznych.

• Podłoga drewniana

Jeśli podłoga drewniana jest przykryta wykładziną, to zwykle jest ona uszkodzona i nie ma na sobie warstwy ochronnej. Dlatego po zetknięciu z wodą może dojść się wybrzuszyć lub odkształcić. Może się również zdarzyć migracja barwników z drewna do dywanu, co spowoduje jego przebarwienie na kolor od żółto- do czerwonobrązowego.

• Jastrych asfaltowy (asfalt lany)

Jeśli do czyszczenia wykładziny zastosujemy rozpuszczalniki organiczne, możemy spowodować jej trwałe odbarwienie. Środki te bowiem rozpuszczają również składniki bitumiczne asfaltu, które migrując na powierzchnię wykładziny wraz z wysychającymi kropelkami wody, powodują brązowawe lub nawet czarnobrązowe plamy.

• Jastrych chłonny (np. jastrych magnezytowy)

Podczas gruntownego czyszczenia jastrych może wchłonąć bardzo dużo wody, ponieważ jest materiałem bardzo chłonnym. Z powodu różnego zachowania się wykładziny i podłoża jastrychowego w procesie suszenia może dojść do wytworzenia się pleśni (uciążliwego zapachu) między wykładziną a podłożem lub do rozpuszczenia kleju. W ten sposób zmieni się wygląd wykładziny (tworzą się pęcherze).

• Podłoga podniesiona (podwójna)

Ten rodzaj podłogi już podczas normalnego czyszczenia musi być szczególnie traktowany. Sprawa jeszcze bardziej się komplikuje, jeśli na takiej podłodze wyłożona jest wykładzina, którą mamy wyczyścić. Dlaczego? Ponieważ pod wpływem wilgoci przewody elektryczne, styki lub zainstalowane systemy elektryczne mogą ulec uszkodzeniu. Może również dojść do napuchnięcia krawędzi położonych paneli.

• Filc lub pianka

Ze względu na różne czasy schnięcia, migrację kolorów lub inne niezgodności zarówno wykładziny, jak i podłoża podczas czyszczenia gruntownego na wykładzinie mogą wystąpić różne zmiany (koloru, kształtu, marszczenie…).

Przejdźmy teraz do kolejnych kwestii, które należy uwzględnić podczas czyszczenia dywanów/wykładzin. Są to: rodzaj montażu i spodnia warstwa wykładziny.

Sposób montażu

Rozróżniamy:

• ułożenie luzem – dywan/wykładzina są ułożone na podłodze bez jakiegokolwiek mocowania;
• klejenie całkowite lub częściowe – dywan/wykładzina są przytwierdzone do podłoża na stałe za pomocą różnego rodzaju klejów;

Rozróżniamy następujące rodzaje klejów:

• naprężanie – polega na mocowaniu brzegów wykładziny do drewnianych listew przypodłogowych za pomocą gwoździ. W ten sposób w wyniku naprężenia uzyskujemy jednolitą płaską powierzchnię. Wykładzina nie jest przytwierdzona do podłoża na całej powierzchni, jedynie na brzegach. Ten sposób mocowania ze względu na swój nieco archaiczny charakter spotyka się najczęściej w zabytkowych wnętrzach;
• spód magnetyczny – ten typ mocowania ma dwie szczególne cechy. Z jednej strony podłoże wypełnia się masą szpachlową zawierającą żelazo lub układa na nim filc z dużą zawartością żelaza (zwykle mocuje się go do podłogi za pomocą kleju lub – rzadziej – dwustronnej taśmy klejącej). Z drugiej strony przędza dywanowa w procesie produkcji jest wzbogacona specjalną substancją magnetyczną. To powoduje, że wykładzina już poprzez swoją masę i działanie magnetyczne jest mocno przytwierdzona do podłogi. W przypadku takiej podłogi możemy mieć jednak mały problem z usuwaniem z niej drobnych metalowych przedmiotów, np. spinaczy biurowych;

• taśmy klejące lub rzepy – taśmy klejące są używane od dawna, taśmy na rzepy są stosunkowo nowe. Ten rodzaj montażu jest wykorzystywany najczęściej tam, gdzie planowany jest krótki okres użytkowania, np. w przypadku wysokiej frekwencji lub w mieszkaniach przeznaczonych na wynajem (umożliwia szybki demontaż). Aby zapewnić dobre mocowanie do podłoża, przeważnie stosuje się taśmy klejące o szerokości 5 cm. Taśmy na rzepy zapewniają stabilne mocowanie wykładzin na filcowych spodach.

Maty wejściowe z kolei mogą być mocowane przy pomocy taśm na rzepy albo bezpośrednio do podłogi lub do już wyłożonej na niej wykładziny, stanowiąc dodatkową ochronę.

Tak przymocowane dywany po przeprowadzonym gruntownym czyszczeniu nie wypaczają się i nie tracą kształtu. Należy jednak zachować ostrożność, gdyż jeśli dojdzie do przemoczenia, taśmy mogą się odkleić lub postrzępić (szczególnie na krawędziach).

Rodzaje spodów

Doszliśmy do ostatniej, lecz nie mniej ważnej kwestii, jaką jest spodnia część dywanu/wykładziny. To druga po runie najważniejsza warstwa składowa.

Oto przykłady, w jaki sposób rodzaj spodu wpływa na ogólną kondycję dywanu/wykładziny. Są to:

• poprawa trwałości wymiarowej,
• poprawa trwałości i ochrony runa,
• poprawa trwałości krawędzi i brzegów wykładziny tekstylnej,
• poprawa lub dostosowanie właściwości użytkowych do podłoża. Chodzi tutaj o:
• sprężystość
• przewodnictwo elektryczne
• wygłuszenie
• izolację termiczną lub w przypadku ogrzewania podłogowego przewodnictwo ciepła
• inne